Aft Ağız Yaraları ve Ağızda acılık hissi

AĞIZ YARASI NEDEN OLUR

Tıp dünyasında henüz nedeni daha bilinmeyen ağız ülseri ya da aft olarak adlandırılan doku bozukluğuna ağız yaraları denmektedir. Uçuk ile aynı hastalık olmayan ağız yaralarının orta kısmı beyaz, sarı ve gri renktedir. Dudakların üst kısmında, yanak kısmında, dil kenarlarında, diş eti çevresinde ve damakların üstünde meydana gelen bu hastalık çok fazla can yakarak ağzı içlerinde oluşmaktadır.

Ağız yarası çocukluk yıllarından itibaren hemen herkeste ortaya çıkabilir fakat daha çok kadınları ile etkilediği görülmektedir. Tekrarlayıp tekrarlamayacağı kişiden kişiye farklılık gösterir ve 7 ile 10 gün arasında iyileşmektedir. Nedeni tam olarak bilinmeyen ağız yaralarının üzerinde etkili olabilen çeşitli sebepler, bu yaraların tekrarlamasına neden olan bazı unsurlarda bulunmaktadır. Diş macunları ve yiyecekler bunu tetikleyen etkenler arasındadır. Ağız yarası bulaşıcı bir hastalık değildir.

Fiziksel Travma
İnsanların yanlışlıkla yanağını ısırması, fazla sıcak olan yiyecek ve içeceklerin kullanılması, sivri cisimlerin ağza değerek tahriş edilmesi ve protez dişlerin ağız içerisinde sebep olduğu yaralar fiziksel travmaya sebep olmaktadır.

Yiyecekler

Asit içeren yiyecekler ve asitli içecekler ağız yaralarını tetiklemektedir. Asitli içecekler sınıfına sadece kola, gazoz, fanta vb girmemektedir. Ağız yarası olan kişiler ve hassas ağız dokusu bulunan kişilerde portakal suyu en çok can yakan içeceklerden biridir. Asit oranı yüksek olan sadece portakal değil turunçgillerdir. Aynı zamanda asit oranı yüksek meyvelerin dışında sirke ve sirkeden yapılan soslar, çok tuzlu, acılı ve baharatlı yiyecekler, çerez, turşular ve birçok kimyasal madde içeren hazır yiyecekler ağızda aft olmasını tetiklemektedir. Ağzınızda aft oluştuğu zaman iki gün önce ne yediğinizi hatırlarsanız size neyin dokunmuş olabileceğini anlar ve ona göre önlemini alırsınız.

Alerji

Süt, fındık, soya, buğday, fıstık, balık ya da kabuklu deniz ürünleri yiyecek alerjileri’nin %90’ında etkili olmakla birlikte yiyecekle ilgili tüm alerjileri de ayrıca tetiklemektedir. Gluten, çikolatalar, ceviz, tarçın, badem, incir, domates, inek sütü proteinleri, limon ve çilek insanların ağızlarının içerisinde aft çıkmasında etken gıdalardır. Ağız yaraları alerjik septomlardan biri olan histamin salgılanması sonucunda ağız içerisinde hücre ve dokuların zarar görmesi ile olmaktadır.

Mide Mikrobu

İnsanlarda B12 vitamininin eksik olmasına sebep olan helikobakterpilori adıyla bilinen mide mikrobu aynı zamanda ağız yaralarına da sebebiyet vermektedir. Bu mide mikrobu son derece yaygın olan bir hastalıktır ve ülsere yol açmaktadır fakat aft’ın sebebi araştırıldığı zaman pek göz önünde bulundurulmaz. Ağız yarasının altında yatan sebep mide mikrobu ise bu durum tedavi edilmeden yaranın onarımı mümkün olmaz.

Sigarayı Bırakmak ya da Sigara İçmek

İnsanlara her zaman sigara içmenin zararları birçok şekilde anlatılır fakat sigaranın bir anda bırakılmasının zararlı olduğunun da bilinmesi gerekmektedir. Sigara bırakıldıktan sonra vücuttaki kimyasalların değişmesi sonucu geçici olarak ağız içerisindeki yaralar tetiklenmektedir. Sigara kullanıyorsanız uzun süre içerisinde sigaranızı bırakmaya çalışın ve bu kısa zamanlı problem için bu durumdan vazgeçmeyin. Her ne kadar sigarayı bırakmak kısa süreli ağız yaralarına sebebiyet verse de alkol kullanımı, tütünler ve kimyasal maddelerin kullanılmaya devam etmesi de uzun süreli rahatsızlıklara sebep olabilmektedir.

Bazı Diş Macunları

İçerisinde sodyum loril sülfat (SLS) bulunan diş macunları ve gargara benzeri ürünler hepsi için aynı şeyi söyleyemesek de aftı tetiklemektedir. SLS insan ağzı içindeki dokuları kurutarak, alt tarafta bulunan dokuların yara oluşumuna karşı daha savunmasız hale gelmesine sebep olmaktadır.

Vitamin veya Demir Eksikliği

İnsan vücudunda B3,B9(folik asit) ve B12 eksiklikleri aynı zamanda demir eksiklikleri ve vitamin eksiklikleri ağızdaki yaraların sürekli olarak oluşmasına sebep olmaktadır. Bu vitaminlerin eksikliği ağız yaralarına sebep olduğu gibi, vitaminlerin vücuda alınması durumunda cilt sağlığını ve sinir sistemini destekler hormon üretimini ve kan hücresi üretimini sağlamaktadır. İyi beslenmeyen insanlarda da bağışıklık sistemi zayıflar ve bu duruma da vitamin eksikliği sebep olur. Ağız yaralarınızın oluşumunda başka bir sebep bulamıyorsanız beslenme alışkanlığınızda size hangi besinin zarar verdiğini tespit etmelisiniz.

Hormonal Dengesizlikler

İnsan vücudunda Hormonal dengesizlikler yaşandığı zaman buna tepki olarak ilk önce ağızlar zarar görür. Özellikle ergenlik dönemini yaşayan genç kızlarda veya kadınlarda aft’ın görülmesi çok sık karşılaşılan bir durumdur.

Genetik

Stres bugün pek çok fiziksel şikayetler arasında görülmektedir. Aftlar ise bu şikayetlerden payını almaktadır. Bütün gün işyerlerin de yaşanılan stresli anlar ve endişeli düşünceler, her şeyi kafaya takmamız ve trafikte saatlerce bekleyerek yaşadığımız sıkıntılı saatlere vücut hemen tepki vermektedir. Bayanların özellikle adet dönemini yaşadığı sıralarda yaşadıkları gerginlikler aftlara sebep olmaktadır.

Yapılmış olan araştırmalar sonucunda insanların %35’inde aileden gelen aft rahatsızlıkları bulunmaktadır. Tek yumurta ikizlerinin ise %90’ında ikim kardeşte de aynı anda aft çıkabilmektedir. Bu hastalığı erken yaşlarda daha erken belirtilerle yaşayan insanlar ise aile içerisinde genetik olarak aft bulunan kişilerdir.

Çölyak Hastalığı

İnsan vücudunun buğdaya, arpaya ve çavdara olan tahammülsüzlüğü ve tepki vermesi Çölyak hastalığı olarak adlandırılmaktadır. İnce bağırsakta oluşan iltihaplanmalar sonucunda kendini gösteren bu hastalık ağız hastalıklarına da sebep olmaktadır.

Chron Hastalığı

Bağırsak içinde ve dışında iltihaplanmaya sebep olan, aynı zamanda ağız yaralarının oluşumunda payı olan bu hastalık iltihaplı bir bağırsak hastalığıdır.

Bağışıklık Yetmezliği

Vücut içerisinde bağışıklık sistemini zedeleyen ve bulaşan HIV veya lupus adı verilen hastalıklar ağız içlerinde yaraların oluşuma sebebiyet vermektedir.

Ne Zaman Doktoru Aramalı ?

Ağız içerisinde aftın ilk çıktığı zamanda
Aft genişliği 1cm ‘i geçtiği zaman
Daha önce ağızda çıkan aft sayısından daha fazla aft çıktığı zaman
Aftlarla birlikte eklem ağrılarının yaşanması, ateşlenmelerin görülmesi, ishal olma ve vücutta lekeler olduğu zaman.

BAŞKA BİR KAYNAK:

Ağız içinde oluşan oval veya yuvarlak şekilli, beyaz renkli oluşumlar olarak adlandırılan aft yani ağız yaraları farklı sebeplere göre oluşur. Aft, ağız yarası ilk oluştuğu gün çevresi kırmızı renklerden oluşan ve yanma hissi veren rahatsızlık olup, ertesi günden itibaren ağrı hissine dönüşmektedir. Bir nevi ağız içi iltihap olarak tanımlanan ağız yaraları sık sık tekrar ediyorsa kesinlikle doktora gidilmeli ve altında yatan sebepler araştırılıp tedavi yolu seçilmelidir.

Ergenlik döneminde görülen aft ler yani ağız içi yaralar, majör aft olarak tanımlanır ve çapları 1 cm den büyük olup, tükürük bezlerini olumsuz etkiler. Ergenlik dönemindeki ağız yaraları kişide ateş yükselmesi, yorgunluk ve halsizlik gibi durumlara sebep olur. Akabinde ağrı ve yanma şikayetlerinde artış görülür. İyileşme süresi uzun sürer ve ortalama birkaç haftayı alır. Ergenlik ağız yaraları iyileştikten sonra iz bırakma özelliğine sahip olduğu için, kişi aft nin geçmediğini sanabilir.

30 yaş üzeri kişilerde “Herpetik Ülser” adı verilen ağız yaraları yıl içinde birkaç defa tekrar edebilir. Bu şekilde sık sık tekrarlayan ağız yaraları genetik sebeplere dayanıyor olabilir.

Ağız yaralarının sebepleri arasında beslenme esnasındaki aşırı soğuk ya da aşırı sıcak besinleri aniden tüketmek, çok sert gıdaları ağız içine zarar verecek şekilde tüketmek, sert diş fırçası kullanımı sayılabilir. Domates, çilek, peynir, kahve, çikolata ağız yaralarını tetiklemektedir.
Ayrıca sürekli kullanılan bir takım ilaçlar da ağız içi yaralara sebep olabilir. Örneğin, romatizma ilaçları, kalsiyum içeren ilaçlar ağız yaralarına sebep olurken, Behçet hastalığı, Akdeniz ateşi, bağırsak hastalıkları, bağışıklık sorunları gibi hastalıklar da ağız yaralarına sebep olur.
Ağız içi yaraların tedavisi için öncelikle doktora giderek, gerekli muayene ve tahliller sonucunda aft nin altında yatan sebeplerin, hastalıkların neler olduğu tespit edilip, sonuca göre tedavi yöntemi seçilmelidir.

Ağızda acılık hissinin birden çok nedeni olabilir. Örneğin;

• Kullandığınız ilaçlar, özelikle antikolinerjik etkili olan ilaçlar kullanıyorsanız
• Reflü hastalığınız varsa
• Üst solunum yolu enfeksiyonlarınızda sorun varsa
• Uyurken ağzınız açık halde uyursanız
• Horluyorsanız
• Sjögren sendromunuz varsa, ağzınızda acı bir tat olabilir

Bu sebeple kullandığınız ilaçların antikolinerjik etkileri olup olmadığınız kontrol edin, reflü hastalığınız var mı yok mu öğrenmek için doktor muayenesine başvurun, üst solunum yollarınızda enfeksiyon olup olmadığını öğrenin, karaciğer testlerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin.